Dikkat eksikliğine yol açıyor! Sağlıklı beslenmenin görünmez tehdidi: Pestisit

Sağlıklı beslenme denildiğinde akla gelen birinci şeyin bol zerzevat ve meyve tüketmek olduğunu lisana getiren Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, “Ancak bu teklif, göz arkası edilmemesi gereken bir mevzuyu da beraberinde getiriyor; pestisitler…” dedi. Tarımda kullanılan bu kimyasal unsurların, eserleri zararlılardan muhafaza hedefiyle kullanıldığını, ama insan sıhhatine tesirlerinin kıymetli olduğunu vurgulayan Yiğit, “2025 yılının başlarında, Türkiye’den Avrupa Birliği ülkelerine gönderilen kimi tarım eserleri, bilhassa kuru incir ve asma yaprağı, pestisit ve aflatoksin kalıntıları nedeniyle gümrüklerden geri çevrildi. Bu gelişmeler, pestisit konusunun yalnızca ihracatı değil, sofralarımıza gelen eserleri de ilgilendiren değerli bir sorun olduğunu gösteriyor” biçiminde konuştu.

Bazı kanser tipleriyle ilişkilendiriliyor

Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran, pestisit maruziyetinin hormonal bozukluklar, bağışıklık sistemi problemleri ve birtakım kanser çeşitleriyle ilişkilendirildiğini hatırlatan Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, “Özellikle ergenlik periyodundaki bireyler, gelişim süreçlerinde oldukları için bu çeşit kimyasallara karşı daha hassastır. Araştırmalar, pestisit maruziyetinin çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabileceğini gösteriyor” dedi.

Bu durumda ‘Sebze-meyve yemeyelim mi?’ diye sormanın doğal olduğunu aktaran Yiğit, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Tam bilakis, bu besinler sağlıklı hayatın olmazsa olmazıdır. Fakat dikkatli ve şuurlu tüketimle bu riskleri azaltmak mümkün. Zerzevat ve meyveleri evvel karbonatlı suda bekletin, akabinde durulayıp sirkeli suyla başka ayrı yıkayın. Bu süreci birleştirmeyin zira kimi pestisitler asidik ortamda çözünüp besinin içine geçebilir. Mümkünse organik eserleri yahut mevsiminde ve mahallî eserleri tercih edin. Pazardan ya da marketten alınan eserleri yıkamadan buzdolabına koymayın. Yüzeydeki kalıntılar temasla öteki besinlere de geçebilir. Alışveriş yaparken muteber, besin güvenliği evrakları olan kaynakları tercih edin. Sertifikalı üreticiler ve denetlenmiş pazarlar öncelikli olmalı.”

Tabağa konulan yiyeceğin nasıl üretildiğiyle de direkt ilişkili

Pestisit kalıntılarının en çok hangi eserlerde görüldüğünün her yıl bağımsız kuruluşlar tarafından kamuoyuyla paylaşıldığına işaret eden Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, “ABD merkezli bağımsız bir etraf sıhhati kuruluşu olan Çevresel Çalışma Grubu (EWG), her yıl en fazla ve en az pestisit içeren eserleri sıralar” dedi. Bu datalara değinen Yiğit, kelamlarını şöyle tamamladı:

“EWG’nin 2024 bilgilerine nazaran, en çok pestisit kalıntısı içeren eserler ortasında çilek, ıspanak, kara lahana, üzüm, şeftali, armut, elma, kiraz, biber (tatlı ve acı), yaban mersini, nektarin ve yeşil fasulye yer aldı. En pak olarak kabul edilen eserler ise avokado, tatlı mısır, ananas, soğan, papaya, donmuş bezelye, kuşkonmaz, kavun, kivi, lahana, karpuz, mantar, mango, tatlı patates ve havuç oldu. Bu liste, her ne kadar ABD kaynaklı olsa da, dünya genelinde ziraî üretim ve pestisit kalıntılarına dair kıymetli bir referans niteliğindedir. Bilhassa çocuklar ve ergenler üzere hassas kümeler için bu tıp bilgiler, daha şuurlu tercihler yapılmasına katkı sağlar. Unutmayalım; sahiden sağlıklı beslenme, sadece tabağımıza ne koyduğumuzla değil, o yiyeceğin nasıl üretildiği ve nasıl işlendiğiyle de direkt bağlıdır.”